Beleid

Beleidsnota 2022-2025 Hervormde Gemeente Serooskerke

Inleiding In 2009 is door de kerkenraad van de Hervormde Gemeente Serooskerke voor het eerst een beleidsnota vastgesteld. Serooskerke is een bijzondere regiogemeente waarvan de wekelijkse erediensten, de geloofsbeleving en de omgang met elkaar de belangrijkste kenmerken zijn. Het is in onder deze omstandigheden nu niet eenvoudig om verdere invulling te geven aan zaken van diaconale en missionaire aard. De voornaamste oorzaak hiervan is dat nagenoeg alle gemeenteleden, op enkele dorpsbewoners na, van (ver) buiten het dorp afkomstig zijn. Wel is er jaarlijks op diverse momenten aandacht voor niet-kerkbezoekers in Serooskerke. De PKN biedt handvatten voor het maken van een visie en beleid in de nota “De hartslag van het leven”. Uit deze nota blijkt hoe veelzijdig de PKN geworden is (denk in onze regio aan De Westhoek). De kerkenraad heeft geprobeerd de structuur van deze nota te volgen.

Ons beleidsplan bestaat enerzijds uit een visie op het gemeentezijn en anderzijds uit beleidsuitgangspunten en standpunten in ethische zaken. De kerkordelijke zaken zijn opgenomen in de plaatselijke regeling. De belangrijkste uitgangspunten van de kerkenraad voor de nieuwe beleidsperiode zijn een zo groot mogelijke openheid naar de gemeente en het samen gemeente zijn. Gemeenteleden zullen meer geïnformeerd en zoveel mogelijk uitgenodigd worden tot het doen van voorstellen voor nieuwe initiatieven. Voor de eventuele uitvoering daarvan zal de kerkenraad een coördinerende rol vervullen.

Visie “ Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe.”

Johannes 3: 16 De inspiratiebron voor ons denken over de gemeente ligt in bovengenoemde uitspraak van Jezus. Deze woorden houden voor ons in dat Hij is gestorven voor onze zonden en uit de dood is opgewekt en dat God op grond hiervan door Woord en Geest vergeving en vernieuwing schenkt aan allen die in geloof aan Hem verbonden raken.

Gemeente van Jezus Christus Als gemeente zijn we een gemeenschap van gelovigen, die vanuit dit Evangelie wil leven. Wij behoren toe aan Jezus Christus en zijn in Hem geheiligd. Het is ons verlangen dat het ook in onze gemeente gaat om de eer van God. Daarom is de gemeente de plaats waar we als christen worden opgebouwd in ons geloof en vormen we samen een gemeenschap met en in Christus, door de verkondiging van het Woord en de bediening van de sacramenten. Dit is tevens de plek waar mensen die nog vreemd aan Christus zijn, tot het geloof in Hem genodigd worden, opdat zij zullen delen in onze gemeenschap.

Gemeente zijn in Serooskerke Als gemeente van Christus in Serooskerke staan we midden in de wereld. Maar hoewel we midden in deze wereld staan, zijn we niet van deze wereld. Deze bekende uitspraak stelt ons voor nieuwe uitdagingen in onze postmoderne tijd, waarin het gezag van de Heilige Schrift wordt verdrongen door het gezag van eigen mening en gevoelens. We moeten constateren dat ook in onze gemeente het gevaar aanwezig is een evangelie te koesteren naar eigen wensen: Gods liefde zonder Zijn heiligheid, christen zijn zonder discipelschap. En wat geldt voor de gemeente, geldt ook voor de hele Serooskerkse gemeenschap. Zo is het geloof voor veel Serooskerkenaren minder belangrijk (geworden). Toch willen we als gemeente invulling geven aan onze roeping om getuigend aanwezig te zijn, plaatselijk en mondiaal. Als gemeente kunnen we niet alleen maar voor onszelf leven. We hebben ook een missionaire gedrevenheid, want de liefde van Christus dringt ons. Het doel van ons mensen is God te verheerlijken en hoe zouden we dat beter kunnen doen dan door verloren mensen voor Christus te winnen. We willen ook voor de zending wereldwijd ons steentje bijdragen. We doen dat in vrijmoedigheid, want voor God is niemand een hopeloos geval. Geduldig, want het gebeurt op Gods tijd. Biddend, want we zijn afhankelijk van de Geest die harten opent. Het Koninkrijk van God Als gemeente van Christus staan we ook in het spanningsveld tussen al wat is en wat nog komen moet. Doordat Christus de Boze heeft overwonnen is het Koninkrijk al in beginsel realiteit. Dat geeft rust en vertrouwen. Maar het Koninkrijk is nog niet in al zijn volheid gekomen. Hierdoor is er ook sprake van onrust en verwachting. De kerk is als een wachter op de muur, gespannen uitkijkend naar de Morgenster. Er is een spanning tussen dicht bij de Here leven en tegelijk zoeken naar vrede ‘voor de stad’ waar je woont. Hoe kunnen wij het zout der aarde zijn en het licht der wereld? In elk geval niet door ons aan te passen aan de wereld. Om werkelijk relevant te zijn als kerk in deze samenleving zullen we het Woord in zijn volle scherpte moeten verstaan en vertolken. Zo willen we ook in ons nadenken over een aantal morele kwesties zoeken naar ethisch hoogstaand gedrag, zodat de nieuwsgierigheid van hen die buiten staan wordt geprikkeld en we de mogelijkheid zullen krijgen rekenschap te geven van de hoop die in ons is

Beleid: de inhoud

Het geloofsgesprek rondom Bijbel Vanuit de PKN wordt via de classis aandacht gevraagd voor het geloofsgesprek, en dan in het bijzonder het samen lezen van de Bijbel. De achterliggende gedachte hierbij is dat de Bijbel ook in de kerk een onbekend boek dreigt te worden. In de classis wordt dit thema verder uitgewerkt en later uitgezet onder de gemeenten. In onze gemeente is volgens de kerkenraad voldoende ruimte voor het geloofsgesprek. Naast de wekelijkse erediensten vindt dit plaats op de bijbelkring, de huiskring, de diverse catechisaties en ook op de diverse informele bijeenkomsten. Als we de achtergrond van onze leden en gasten hierbij betrekken kan gesteld worden dat onze bezoekers bewust gekozen hebben voor onze gemeente, juist om die open Bijbel en de Woordverkondiging, en dit bewustzijn ook uitdragen. De dreiging die gesignaleerd wordt raakt onze gemeente dan ook nauwelijks. De kerkenraad zal geen actie ondernemen, maar wel de ontwikkelingen volgen. Inwijding in het geloof Geloof komt niemand zo maar aanvliegen, het vraagt om inwijding. Dat geldt in het bijzonder voor jonge mensen die opgroeien in een wereld waar weinig verwijzingen naar het christelijk geloof te vinden zijn. Omdat er in onze gemeente gelukkig ook weer jongeren te vinden zijn, is het gelukt om de catechese weer op te zetten. De kerkenraad zal afhankelijk van de leeftijd passende catechese aanbieden. Ook staat zij open voor ideeën om andere jeugdgerelateerde vormen van onderwijs en ontspanning aan te bieden. De aantallen zijn nu nog gering. Samenwerking met andere gemeente is – gelet op de verschillen – nauwelijks een optie.

Beleid: de vorm

Gemeentezijn Onze gemeente kenmerkt zich als regiogemeente. Naar de vorm is zij ingericht als een traditionele, orthodoxe gemeente. Ook de liturgie is op traditionele leest geschoeid. De kerkenraad ziet geen aanleiding hierin verandering te brengen. In gebieden waar sprake is van terugloop van leden of een andere bevolkingssamenstelling wordt er volop geëxperimenteerd met ander vormen van samenzijn en een andere indeling van de liturgie. De kerkenraad meent dat juist de rust van het behoudende de kracht van Serooskerke is en ziet dan ook geen aanleiding om veranderingen toe te passen. Dienstenorganisatie PKN Van de dienstenorganisatie van de PKN zullen wij zo veel mogelijk gebruik maken op het gebied van salarissen, administratie, modellen etc. In voorkomende gevallen kan gebruik gemaakt worden van de gemeenteadviseur/regioconsulent van de PKN. De PKN denkt dan met ons mee in zaken die een oplossing vragen. Kerkenraad Overeenkomstig het Nieuwe Testament wordt de gemeente geleid door de ambten. In Efeze 4 wordt het ambt een ‘voegsel’ genoemd, waarmee de taak van de kerkenraad precies wordt verwoord. Het gaat om het bijeen brengen en houden van het geheel van de gemeente van Christus. Het is de taak van de kerkenraad om de gemeente te richten op de kern van het gemeente zijn, namelijk haar leven met God, de onderlinge gemeenschap en haar opdracht tot getuigen in de wereld. De kerkenraad is zich voortdurend bewust van zijn eigen plaats in deze. Het gaat niet om heersen maar om dienen. We streven er naar dat ieder gemeentelid echt aan bod komt en in staat wordt gesteld om zijn of haar gaven in te kunnen zetten in de dienst van God. De kerkenraad probeert zo dicht mogelijk bij de gemeente te staan. Dit doet zij door een zo open mogelijk beleid te voeren. Kerkenraadsleden zijn altijd aanspreekbaar en zullen opmerkingen en ideeën in de kerkenraadsvergaderingen inbrengen. De predikant Bij de aanstelling van een (emeritus-) predikant zal worden uitgegaan van een hulpdienstenconstructie. Dit houdt in dat de predikant dan in principe voor minimaal twee en maximaal vier jaar benoemd wordt. Hij kan geen lid zijn van de kerkenraad (wel als adviseur de vergaderingen bijwonen). In overleg met het Breed Moderamen van de classis kan een nieuwe termijn indien wenselijk aangevraagd worden. De vrouw in het ambt Wij staan in de traditie waarin de kerkenraad uit mannen bestaat. Binnen de landelijke PKN wordt hier verschillend over gedacht. Wij menen echter dat er op grond van de Schrift geen plaats is voor de vrouw in het ambt. Zo blijven wij in de gereformeerde traditie dat de kerkenraad alleen mannen zal voorstellen als ambtsdrager. Dit doet echter niets af van de waardigheid van de vrouw en betekent ook niet dat de vrouw wordt uitgeschakeld in het gemeentelijke leven. Integendeel. Vele taken buiten het ambt kunnen door haar worden uitgeoefend. Reguliere diensten Tweemaal per zondag wordt er een kerkdienst belegd. De zondagse eredienst vormt het hart van het gemeente zijn. De doordeweekse activiteiten dragen ook bij aan de gemeenschap. De zondagse dienst is echter de plaats waar we ons op God richten. Zowel het Oude- als het Nieuwe Testament geven aan dat de kern van het geloofsleven het eren van God in de samenkomst van de gemeente is. Daar wordt het Woord van Godswege verkondigd en de verzoening bediend. Daar vindt de ontmoeting plaats tussen God en zijn gemeente. Enkele keren per jaar heeft de dienst het karakter van een zangdienst. De diensten vinden plaats onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad. Bijzondere diensten op zondag 1. Doopdienst. De doopdienst is laagdrempelig, omdat er vaak niet-kerkelijke familieleden of vrienden van de doopouders aanwezig zijn. De hele gemeente wordt bij de dienst betrokken door middel van de uitnodiging om na de dienst de doopouders de hand te drukken. De geloofsopvoeding is allereerst de verantwoording van de ouders, maar daarnaast ook van heel de gemeente. 2. Avondmaalsdienst. Het avondmaal wordt vier keer per jaar gevierd, waarvan een keer in de avonddienst van Goede Vrijdag. De zondag eraan vooraf is een dienst van voorbereiding. De zondagavonddienst na het avondmaal staat de dienst in het teken van dankzegging. In onze gemeente vindt van oudsher geen Censura Morum plaats. Voorafgaand aan de avondmaalsviering is er een Woordbediening die in het teken staat van het avondmaal. Gezien het volwassen karakter van de viering staan wij geen kinderen toe aan het avondmaal. De nodiging gaat in principe uit naar de belijdende leden. Ook gasten, die belijdend lid zijn van een protestantse kerk en in hun eigen gemeente toegang tot de tafel hebben, kunnen deelnemen. Tijdens de viering is de ouderling van dienst tafelwacht en een diaken tafelhulp. De tafelwacht heeft als functie de verantwoordelijkheid voor het verloop van het Heilig Avondmaal. Als zij een ongeoorloofd ‘aangaan’ signaleren wordt dit niet verhinderd. Wel wordt dan achteraf door de tafelwacht met de betreffende persoon gesproken. Dit gebeurt na overleg met de dominee en de kerkenraad. Bijzondere diensten door de week 1.Huwelijksdienst. De huwelijksdienst wordt voorbereid door de predikant in samenspraak met het bruidspaar. 2. Rouwdienst. Wanneer een gemeentelid overlijdt, en het verzoek komt voor een rouwdienst voorafgaand aan de begrafenis, dan gebeurt dit bij voorkeur vanuit de kerk. Indien gevraagd wordt om een rouwdienst bij een crematie, dan wordt eerst gesproken over het verschil tussen begraven en cremeren. Wij menen dat op bijbelse gronden begraven de voorkeur heeft boven cremeren. Wil men echter toch cremeren, dan wordt een rouwdienst in de kerk niet geweigerd. 3. Andere diensten. Op bid- en dankdag wordt er ’s avonds een dienst belegd waarin respectievelijk het gebed of de dank voor gewas, arbeid en visserij een centrale plaats inneemt. Op Goede Vrijdag is er ’s avonds een dienst. Op Hemelvaartsdag is er een morgendienst. Op de avond voor Kerst is er een kerstzangdienst met medewerking van een koor. Omdat Kerst niet op een vaste dag valt stelt de kerkenraad jaarlijks de diensten voor de beide kerstdagen vast. Op oudejaarsavond en nieuwjaarsmorgen zijn er ook diensten. Op oudejaarsavond worden de namen van hen die ons in het afgelopen jaar ontvielen afgekondigd. Liturgie In de diensten wordt gebruik gemaakt van de Herziene Staten Vertaling. In de diensten worden psalmen en gezangen uit het liedboek gezongen, evenals liederen uit de bundel van Johannes de Heer. Bij bijzondere diensten wordt er zo nodig gebruik gemaakt van een gestencilde liturgie. Dan kan eventueel een lied uit een andere bundel gebruikt en afgedrukt worden. Huisbezoek Wij zien in het pastoraat de kern van de samenhang en binding van onze gemeente. Het omzien naar elkaar en het versterken van de onderlinge band heeft voor ons zeer hoge prioriteit. In dit verband verstaan we onder pastoraat ook het bloemetje, het bezoek bij ziekte door predikant, diakenen of “gewone” gemeenteleden. De leden krijgen een wijkouderling toegewezen. Deze is contactpersoon voor de hem toegewezen leden en leeft met hen mee in bijzondere omstandigheden van het leven. Hij doet eenmaal per jaar huisbezoek. Het crisispastoraat berust bij de predikant. In het bijzonder moet onze zorg zich uitstrekken naar degenen die door leeftijd of gebrek minder mobiel zijn. Bijbelkring en kringwerk Naast de traditionele huisbezoeken bleek in het verleden de behoefte te bestaan om de onderlinge band verder te versterken. Mede daarom is toen de bijbelkring ingesteld, mede om kennis te verrijken. Er is ook een huiskring, bedoeld voor de wat jongere gemeenteleden. Jeugd Aan de jongeren wordt catechisatie gegeven. Ook wordt er belijdeniscatechese gegeven.

Beleid: kerk met anderen

Met Hervormd Haamstede onderhouden we een samenwerkingsmogelijkheid. Mocht de noodzaak er zijn dan zal de kerkenraad niet verzuimen om met deze kerk of andere kerken samen te werken. Dit is echter op dit moment niet aan de orde. Wij vinden het belangrijk in deze onze eigen identiteit te behouden!

Beleid: ethische vraagstukken

Doop Bij de bediening van de doop aan kinderen wordt uitgegaan van kerkelijke meelevendheid van de doopouders in onze gemeente. Één van de ouders moet in principe belijdend lid zijn om de doopvragen te kunnen beantwoorden. De andere ouder kan gevraagd worden of hij (zij) instemt met het jawoord van de echtgeno(o)t(e). In de situatie dat beide ouders geen belijdend lid zijn, moet vooraf duidelijk zijn dat de doopouders de belijdeniscatechese zullen gaan volgen. Huwelijk en samenwonen Het huwelijk is door God zelf ingesteld voor een man en een vrouw. Samenwonen achten wij in strijd met Gods Woord. Dit is de norm voor onze gemeente. Toch kan samenwonen in de praktijk voorkomen. De kerkenraad zal mensen hierop aanspreken, in de hoop dat het tot een huwelijk komt. Indien de wens tot dit laatste wordt kenbaar gemaakt, bieden wij een vorm van huwelijkscatechese aan, die bestaat uit twee gesprekken van het bruidspaar met de predikant. Ter voorbereiding wordt ook het – door de kerkenraad goedgekeurde – huwelijksformulier besproken dat in de dienst gebruikt wordt. De dienst vindt plaats onder verantwoording van de kerkenraad. Er zijn dan ook behalve de predikant twee ambtsdragers aanwezig: een ouderling die de huwelijksbijbel namens de kerkenraad aanbiedt en een diaken die zorg draagt voor de collecte. Als er een aanvraag voor een huwelijksinzegening komt van een stel dat reeds met elkaar samenwoont, wordt dit niet op voorhand geweigerd. Wel wordt in het huwelijksgesprek gevraagd naar hun motivatie en wordt duidelijk gemaakt wat de waarde van het huwelijk is boven het samenwonen. Het komt voor dat Hervormde leden een Rooms-katholieke partner krijgen. Dit is voor ons geen belemmering voor de bevestiging en inzegening van een huwelijk. Wel wordt in het huwelijksgesprek benadrukt dat het belangrijk is dat man en vrouw samen kiezen voor één kerk. De kerkenraad van Serooskerke kan principieel geen medewerking verlenen aan oecumenische diensten, gezien de grote leerverschillen die er zijn aangaande het huwelijk en het avondmaal c.q. eucharistie Het homohuwelijk Nu in onze Nederlandse samenleving het huwelijk ook is opengesteld voor leden van hetzelfde geslacht, kan het voorkomen dat er een verzoek komt om een zodanig huwelijk kerkelijk te bevestigen. De kerkenraad meent hieraan geen medewerking te kunnen verlenen. Dit omdat – zoals in de vorige paragraaf is verwoord – het huwelijk door God zelf is ingesteld tussen man en vrouw. Dit doet niets af aan de waardigheid en acceptatie van de homoseksuele man of vrouw. Voor God is ieder schepsel waardevol. Derhalve dienen wij ook elkaar te accepteren en respectvol om te gaan met de ander, ongeacht de geaardheid. Andere levensverbintenissen Andere verbintenissen dan een huwelijk tussen man en vrouw worden in onze gemeente niet voor Gods aangezicht ingezegend. Euthanasie en crematie De maatschappelijke ontwikkelingen rond deze thema’s ontwikkelen snel. Wat voor enkele jaren geleden onbespreekbaar was of gewoon niet voorkwam, wordt nu in brede lagen van de bevolking geaccepteerd. Zonder de ogen te willen sluiten voor de verschuivende maatschappelijke normen willen we als kerkenraad een principieel en Bijbels standpunt innemen. Wij constateren dan dat God de Schepper is van alle leven en onze dagen in Zijn hand heeft. De dood is als een vloek, als een straf voor de zonde, in de wereld gekomen. Het past niet dat de mens deze vloek aan zichzelf voltrekt.

Ook ten opzichte van begraven of cremeren verschuift de norm in ons land omdat met God en zijn Woord steeds minder rekening wordt gehouden. Cremeren vindt zijn oorsprong in de heidense cultuur en wijzen wij af. De Bijbel spreekt over begraven en Jezus Zelf is ons ook hierin ten voorbeeld.

Beleid, de samenleving

Diaconaat Algemeen Deze beleidsnota beoogt in grote lijnen te omschrijven waar de aandachtspunten liggen voor de directe toekomst en hoe hier plaatselijke en praktische invulling aan gegeven kan worden. Diaconie is een zaak van de hele gemeente. De kerkelijke gemeente is er niet voor zichzelf, maar is er met de bedoeling diaconaal te handelen in de samenleving en in de eigen kring. Kerntaak Bijstand en maatschappelijk werk is te beschouwen als de kerntaak van de diakenen. Dit houdt in: directe en concrete hulp bij dreigend of aanwezig gebrek. Omzien naar elkaar. Bij dit alles wordt rekening gehouden met de wettelijke mogelijkheden via de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). De diaconie onderhoudt contacten met de diverse gemeenten over de mogelijkheden die de WMO biedt. Daarnaast zijn er de volgende specifieke activiteiten: (a) de organisatie en beheer van de kerkradio; (b) ver/bezorgen van bloemen en kleine attenties bij verjaardagen en ziekte; (c) acties rond Pasen en Kerst; (d) aandacht gericht op de problematiek van (stille) armoede; (e) ondersteuning projecten (o.a. Zuid-Afrika, Oeganda). Beheer diaconale gelden en goederen Het beleid is er op gericht het huidige bezit zoveel mogelijk te laten renderen en de opbrengst hiervan (geheel) te gebruiken voor diaconale doelen zonder het kapitaal aan te tasten. De opbrengsten bestaan uit pacht van de landbouwgronden en rente. Jaarlijks wordt een collecteschema gemaakt, de opbrengt gaat volledig naar het omschreven doel. Er zijn maandelijks twéé doelgerichte diaconale collecten, in de morgen- en avonddienst. Bij de viering van het Heilig Avondmaal is er een tafelcollecte. De maandelijkse deurcollecte is ook een diaconale collecte met een steeds wisselende bestemming. Er wordt jaarlijks een begroting en jaarrekening gemaakt aan de hand van het model van de PKN. Door een externe boekhouder wordt een controleverslag gemaakt. Vergaderingen en representatie De ambtelijke aanwezigheid in de kerkdienst uit zich voornamelijk in het inzamelen van de gaven en in de dienst bij het Heilig Avondmaal. Een diaken heeft zitting in het moderamen van de kerkenraad. In principe worden de provinciale/regionale diaconale vergaderingen bezocht.

Beheer en organisatie

Algemeen Het college van kerkrentmeesters functioneert onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad en heeft als taak het beheer en beleid rond alle stoffelijke aangelegenheden die de kerk betreffen. Om die eenheid te benadrukken is de meerderheid van de kerkrentmeesters ook ouderling. De huidige samenstelling is twee ouderling-kerkrentmeesters en één kerkrentmeester. In feite zijn ouderling-kerkrentmeesters ouderlingen met een bijzondere opdracht. Er is in onze gemeente voor gekozen om de taken gescheiden te houden, de ouderling-kerkrentmeesters houden zich met het kerkbeheer bezig. Geldwerving Voor de geldwerving is het college van kerkrentmeesters aangewezen op de jaarlijkse actie Kerkbalans, de wekelijkse collecten in de kerk, en giften alsmede van subsidies van monumentenzorg voor het onderhoud aan de kerk. Dit zijn de belangrijkste bronnen van inkomsten. Een kerkelijke gemeente moet volledig in haar onderhoud kunnen voorzien. Dat betekent dat van de inkomsten naast de instandhouding van de gebouwen (kerk en pastorie) ook de salarissen en de kosten van alle activiteiten betaald moeten worden. Financieel beheer Het beleid van het college van kerkrentmeesters is erop gericht de financiën zo te beheren dat er ook in de toekomst een bestaansmogelijkheid blijft voor onze gemeente. Om voornamelijk het onderhoud van de gebouwen goed te kunnen sturen en bewaken is er een meerjarig onderhoudsplan gemaakt. Dit laatste is ook verplicht voor de toekenning van subsidies. Er wordt er jaarlijks een begroting en jaarrekening gemaakt naar het model van de PKN. Door een externe boekhouder wordt een controleverslag gemaakt.

Deze herziening van de beleidsnota is vastgesteld in de kerkenraadsvergadering van 9 november 2021:

De voorzitter,              De scriba,

R.Struik                       H.A. Heun